Schakel JavaScript in om de bestand uploader te gebruiken.
Op 18 april kwamen bijna 100 collega’s van Omgevingsdiensten en ILT in Utrecht bij elkaar om zich onder te dompelen in ontwikkelingen op het gebied van data- en risicogestuurd werken. Tijdens de bijeenkomst Data is de toekomst van toezicht ging het over de belangrijke rol die data speelt in het toezichtsvak, nu en in de toekomst. Het vak van milieu-inspectie is volop in beweging en dat werd goed zichtbaar tijdens de dag en door de enthousiaste reacties van de deelnemers! De samenwerking tussen verschillende toezichthouders en het onderling delen van data heeft een positieve invloed op inspecties. Door data in te zetten in de aanpak van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) kan betere besluitvorming plaatsvinden.
Versterken van de samenwerking tussen de stelselpartners
De bijeenkomst was onderdeel van de serie VTH-themabijeenkomsten georganiseerd door ILT en Omgevingsdienst NL. Deze themabijeenkomsten zijn bedoeld om de samenwerking tussen de VTH-stelselpartners te versterken. Dit keer was het thema data- en risicogestuurd werken, georganiseerd door Team Datakwaliteit Toezicht van het Interbestuurlijk Programma Versterking VTH-stelsel (IBP-VTH).
Wouter Welling over hoe te komen tot een sterk digitaal VTH-stelsel
De dag werd afgetrapt door Wouter Welling, afdelingshoofd en MT-lid bij de directie Digitale Samenleving van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hij gaf een toelichting op de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de digitale overheid, datagebruik en de kansen en randvoorwaarden voor milieutoezicht. Hij eindigde zijn verhaal met acht oplossingsrichtingen op het gebied van enerzijds mens & organisatie en anderzijds data om te komen tot een sterker digitaal stelsel. Een van zijn tips was het centraal beleggen van mandaat om zo ruimte te geven voor autonomie bij inspectie en vakmanschap. Een ander punt was het afdwingen van gestandaardiseerde semantiek en koppelvlakken: “Autonomie ligt op de business, niet op de standaarden.” Ook stelde hij dat de inzet van arbeidsbesparende technologie en dus datagedreven werken cruciaal is voor het slagen van het stelsel. Zijn presentatie is hier te vinden.
Workshops
Tijdens de twee workshoprondes kwamen zes workshops aan bod:
DCMR collega’s kunnen gebruik maken van de door DCMR zelf ontwikkelde webapplicatie BLIK. BLIK staat voor Bodem- en Locatieobjecten in Kaart en combineert verschillende interne en externe databronnen met elkaar om de toezichthouder relevante informatie per locatie in één oogopslag te laten zien. BLIK werkt vanuit het perspectief van de toezichthouder en geeft onder andere informatie over de laatste vergunning die is verleend, klachten die zijn ingediend, last onder dwangsom, wanneer de laatste controle is geweest en nog veel meer. Klik hier voor meer achtergrondinformatie over BLIK. Wil je BLIK zelf ook eens proberen? Tot 1 mei is de demo-omgeving beschikbaar, kijk op: https://blikdemo-mdt.tzlownr.dcmr.nl
OD De Vallei zet de beschikbare tijd voor toezicht slim en doelgericht in. Het voorkomt dat zij bedrijven gaan controleren waar geen overtredingen plaatsvinden, en creëert meer focus op de bedrijven/locaties die een potentieel risico zijn voor de omgeving. Op basis van (openbare) data is een slim hulpmiddel, het risicomodel, gemaakt dat aan de hand van risico- en wegingsfactoren een prioriteitenoverzicht geeft van te controleren bedrijven/locaties. Het model is afhankelijk van de beschikbaarheid en kwaliteit van de data die wordt gedeeld. Op dit moment is het risicomodel bijzonder succesvol en wordt het nog verder doorontwikkeld. Op termijn wordt het mogelijk landelijk ingezet.
De ILT wil dat bedrijven zorgvuldig omgaan met F-gassen. Supermarkten gebruiken veel F-gassen voor hun koelingen. De ILT wil de directies van de landelijke ketens hun rol laten pakken, opdat ze bewust worden van hun sturende taak met betrekking tot een belangrijk onderdeel van verduurzaming: controle over en voorkomen van lekverlies. Hiervoor gebruikt de ILT data-analyse. Inspectieresultaten van OD’s zijn daarvoor -in potentie- zeer bruikbaar, samen met data die opgevraagd worden bij installatiebedrijven en gashandelaren. Tijdens de workshop werd duidelijk welke data uit (bijvoorbeeld) Inspectieview gehaald kunnen worden en werd besproken hoe we elkaars data (nog) beter, inzichtelijker en bruikbaarder kunnen maken.
ILT zet drones in om inspecties sneller en effectiever te doen, bijvoorbeeld bij toezicht op het spoor. Drones fotograferen kilometers spoor en deze beelden worden via Artificiële Intelligentie (AI) geanalyseerd. Door beeldherkenning is met behulp van AI te zien welke bielzen en dwarsliggers goed zijn en vooral ook welke afwijken. Dit gebeurt door patronen en algoritmes. Dit helpt inspecteurs enorm bij hun toezichtstaak. Ze kunnen met meer impact hun inspecties doen en het scheelt ze veel tijd. Bovendien hoeft het treinverkeer niet stil te liggen voor inspectie en is het veiliger, doordat de inspecteur het spoor niet op hoeft. Zo zijn drones vooral een prettig technologisch hulpmiddel om inspecties beter uit te voeren.
De Landelijke Handhavingsstrategie Omgevingsrecht (LHSO) streeft naar meer afstemming en gelijkheid in het handelen van milieutoezichthouders. In praktijk blijkt het lastig om de LHS zo toe te passen dat er, ongeacht waar, wanneer of door wie een overtreding wordt geconstateerd, op eenzelfde wijze wordt opgetreden. De OD Regio Utrecht heeft daarom een tool ontwikkeld – de LHS assistent - die toezichthouders ondersteunt door overtredingen snel vast te leggen en advies te geven over de handhavingsaanpak. Tijdens de workshop werd een demonstratie gegeven en konden de aanwezigen ook zelf rondkijken in de tool. Daarnaast werd er een gesprek gevoerd over de toepassingen ervan in de praktijk. Wil je zelf aan de slag met deze app, vraag dan een account aan via mario@stap2.nl.
Wat betekenen data, datadeling en technische ontwikkelingen voor het vakmanschap en het dagelijks werk van de milieu inspecteur en de organisatie waar hij/zij werkt? Samen met de deelnemers en met hulp van AI werd tijdens de workshop “de datagedreven inspecteur van de toekomst” beschreven. Deze inspecteur van de toekomst is datageletterd en ontwikkelingsbereid. Data- en risicogestuurd toezicht wordt leidend, maar het onderbuikgevoel en zelf nadenken mag niet worden uitgeschakeld. Van de moderne manager wordt verwacht dat de relatie wordt gelegd tussen data en het verhaal van de datagedreven vakkundige inspecteur. Het volledige, door AI, gegeneerde verhaal over de inspecteur van de toekomst is als bijlage toegevoegd aan dit artikel.
Gesprek over toekomst van datagedreven toezicht
Inspecteur-generaal ILT Mattheus Wassenaar, Henk Jan Baakman (directeur OD De Vallei) en Wouter Welling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken gingen in gesprek over hoe zij de toekomst van het datagedreven toezicht zien en hoe zij inspecteurs en organisaties gaan ondersteunen daar te komen. Hieronder de belangrijkste punten uit hun gesprek:
Inspecteurs moeten datagericht zijn. En soms zullen onderbuiken van inspecteurs niet overeenstemmen met de data-analyses. We moeten ons realiseren dat beide nooit perfect zullen zijn. Dus breng die twee bij elkaar, zie waar de blinde vlekken zitten en zorg dat beiden elkaar versterken. Er gaat in samenwerking en het gebruik van data vaak veel aandacht aan de belemmeringen en het voldoen aan allerlei regels, terwijl de kansen die er liggen dan vaak onderbenut blijven.
Meer datagedreven werken stelt extra eisen aan de compliance en controle, waardoor de overhead groeit waar we niet op gefinancierd worden en we dus juist de primaire taken minder goed kunnen uitvoeren. Op de bestuurstafel zouden vaker bij besluiten niet alleen de kansen moeten worden gezien en er over worden besloten, maar ook de negatieve effecten aan de orde moeten komen en meegenomen worden in de besluitvorming (zoals doelbinding, compliance, AVG). Als je die niet meeneemt in de besluitvorming is vertraging onvermijdelijk.
De regels zijn er en daar willen we ook graag rekening mee houden, maar die zijn niet allesbepalend. De kansen om ons werk goed te kunnen doen, moeten we ook daadwerkelijk benutten. Meer data betekent ook dat er meer aanspraak gedaan zal worden op het vakmanschap van de inspecteur. Dat hij met data (waarvan hij begrijpt wat de kwaliteit ervan is, waar het vandaan komt en hoe hij ze moet interpreteren) betere resultaten weet te boeken.
Voor omgevingsdiensten zijn de gemeenten en provincies bevoegd gezag, waar gevraagd wordt om op aantal inspecties te sturen zou de waarom- vraag gesteld moeten worden. We moeten uitgaan van risico’s. Op basis van de door ons ontwikkelde modellen proberen we altijd te gaan naar plekken waar wat aan de hand is of de risico’s het hoogst zijn.
De sprekers waren het eens dat data- en risicogestuurd werken een kans is, maar ook dat de ontwikkeling onoverkomelijk is, en integraal onderdeel is én wordt van het vakmanschap van de inspecteur.
Uw sessie is verlopen. U wordt uitgelogd.